Długo oczekiwana mapa Użańskiego Parku Narodowego trafia na Rynek.
Tekst Aleš Kučera

Po długich latach pojawiła się możliwość wydania mapy bardzo interesującego obszaru ukraińskich Bieszczadów Wschodnich - obszaru pogranicza Polski, Słowacji i Ukrainy. Możliwość ta została odpowiednio wykorzystana i niebawem bo od początku lipca 2011 r. Mapa będzie dostępna w sprzedaży. Mapa obejmuje tereny przygraniczne okolice Przełęczy użockiej gdzie jeszcze kilka lat temu dostęp był mocno ograniczony. Turyści omijali to miejsce aby nie narażać się na nieprzyjemności wynikające z zakazów towarzyszących bliskości granicy. Autorzy map również nie mieli możliwości zrobienia precyzyjnej aktualizacji terenu, najczęściej bazowali na wigówkach korzystając również z radzieckich map z lat 70 i 80 tych. Wstęp do strefy przygranicznej był zabroniony jeszcze 5 lat temu.


Dzięki zmianą prawa dotyczącego strefy przygranicznej jest już możliwy wstęp po zgłoszeniu w posterunku straży granicznej do obszarów jeszcze nie tak dawno zamkniętych. Przez lata zmieniało się otoczenie między innymi przebieg dróg i ścieżek, stare mapy przedstawiały ten teren całkowicie inaczej niż on faktycznie wygląda. Na nowej mapie oprócz tych podstawowych zmian naniesiono również wiele innych cennych dla turysty informacji takie jak ruiny cmentarzy z I Wojny Światowej, bunkry, jak również zabytki kultury materialnej – drewniane cerkwie.

Autorzy w trakcie realizacji mapy skupili wiele wagi na nazewnictwo, które przez ostatnie 60 lat znacząco się zmieniło. Nazwy pochodzące z dawnych wigówek niewiele mówią dzisiejszym mieszkańcom regionu, a nawet niektóre są im obce. Nazewnictwo było konsultowane z leśnikami, ratownikami górskimi, ale przede wszystkim z miejscową ludnością.


Obszar mapy obejmuje w większości Bieszczady Ukraińskie w obrębie Użańskiego Parku Narodowego. Na zachodzie sięga aż po Krzemieniec 1221m n.p.m., na północy po Sokoliki Górskie w dolinie Sanu, na wschód aż po pasmo Pikuja i Ostrej Hory, zaś na południe po Jaworniki, kompleks wyciągów i Luciańską Holicę.

Mapa wydana została podobnie jak było w przypadku mapy Gorgany, jako podsumowanie realizacji znakowania szlaków na terenie Użańskiego Parku Narodowego. Działania te były realizowane w latach 2010 -2011, wyznakowano wtedy 93 km tras – szczegóły dotyczące znakowania na
http://www.karpatywschodnie.pl/readarticle.php?article_id=78 Działania były możliwe do zrealizowania dzięki finansowemu wsparciu Polsko-Czeskiego Forum, którego podstawowym zadaniem jest wspieranie działalności wspólnych inicjatyw wśród społeczeństw obywatelskich obydwu państw.
Na mapie są zaznaczone nie tylko szlaki turystyczne i aktualny obraz terenu. Znajdziemy tam również wiele ciekawostek dotyczących regionu, takich jak:

Rezerwat Stużyca-Użok - Rezerwat przyrody powstał w roku 1908. wpisanych w roku 2007 na listę światowego dziedzictwa UNESCO. W lasach rosnących na wysokości 620 do 1200 metrów można jeszcze spotkać niezwykłe egzemplarze potężnych buków zwyczajnych, wysokich na 45 metrów, wieku 250-500 lat, a także jodły pospolite dorastającej do 50 m, w wieku nawet 300 lat. Ponadto można tu znaleźć pojedyncze okazy klonu jaworowego i wiązu górskiego
Czarna Mlaka - Krater, który powstał po upadku meteorytu pod szczytem Stinka. Jest to największy pojedynczy okaz meteorytu w Europie – jego masę oceniono na 500 kg. Jego największy kawałek (279,8 kg) długo był uważany za największy kamienny meteoryt na świecie.
Jawornik (1017 m) Podłużny grzbiet, ciągnący się przez 12 km, ogranicza od południa Użański Park Narodowy. Na wschód od najwyższego szczytu, pod szczytem Juda (910 m), można znaleźć chatę Klubu Czechosłowackich Turystów z roku 1936.
Czeremcha (1130 m) Stary cmentarz wojskowy żołnierzy I wojny światowej, którzy polegli w jednej z najważniejszych bitew o Karpaty. W styczniu i lutym 1915 roku zginęło w nieludzkich warunkach i na skutek srogich mrozów 25 tysięcy żołnierzy. Z niewyraźnego wierzchołka roztaczają się rozległe widoki na polskie Bieszczady – na Tarnicę, Połoninę Bukowską aż po Kińczyk Bukowski, jak również na ukraińskie majestatyczne szczyty Pikuja i Ostrą Górę.
Na terenie mapy jest zaznaczone siedem bojkowskich lub łemkowskich drewnianych cerkwi (z opisem i fotografiami na drugiej stronie mapy) – bardzo ceniona cerkwie znajdziemy w Użoku i Kostryno, w Suchym, Husnym, Wyszce, Silu i Czernogolowie.
Do dzisiaj się turyści i fachowcy zatrzymują na górski odpoczynek drogi kolejowej, który przebiega z Wołosianki na przełęcz Użocką linia wznosi się serpentynami, biegnie zboczami w kierunku głównego grzbietu Karpat, do przełęczy Użockiej, oddalonej w linii prostej o 7,5 km. Zbudowano tu kilka kosztownych budowli – wiaduktów i tuneli, a cały odcinek ma długość 19 km, przewyższenie wynosi 362 m. Z uwagi na piękno i odważne rozwiązania inżynieryjne trasę nazwano „Podkarpacko-rosyjski Semmering“,
Dla miłośników sportów zimowych jest pierwszy raz na mapie tego terenu zaznaczony narciarski areal Wyszka – Krasija, który 2 lata temu został zmodernizowany – obecnie trasy są w pełni zaśnieżane. Narciarze mają do dyspozycji 8 km tras zjazdowych, do transportu służą trzy wyciągi krzesełkowe oraz dwa wyciągi orczykowe.

Na północ od przełęczy Użockiej, w obwodzie Lwowskim, znajduje się Nadsiański Regionalny Park Krajobrazowy, najcenniejszym zabytkiem doliny Sanu są ruiny kościoła z 1931 r. we wsi Sokoliki Górskie, w przygranicznym paśmie po stronie ukraińskiej. Ruiny są cichym pomnikiem historii wysiedlenia doliny Sanu w latach 1945-46, kiedy swoje domy opuściło 7 tys. osób, w tym, w 1938 r., 1500 mieszkańców Sokolików Górskich.
Na mapie jest szczegółowo opisane 6 najciekawszych tras jednodniowych z opisem odległości i czasu przejścia. Autorzy proponują noclegi i podają numery służba ratownictwa górskiego Zakarpacia w przypadku wypadku.
Mapa zawiera nazewnictwo i opisy w trzech językach: polskim, czeskim, ukraińskim. Mapa będzie dostępna w sprzedaży od 1 lipca 2011 r.
W przy realizacji mapy pomagali koledzy z ukraińskiej fundacji Karpackie Ścieżki, z Nadsiańskiego Parku Krajobrazowego i UPN wraz z ratownikami HRPZ grupy zakarpackiej.
Mapa jest w skali 1: 50 000 w siatce WGS-84, posiada plastikowy pokrowiec i kartkę z numerami tel służb ratownictwa górskiego.
Dystrybucją mapy na terenie Polski zajmuje się wydawnictwo Compass, zaś na terenie Czech i Ukrainy Aurius i Karpackie ścieżki.
Fotografie wykonane w trakcie realizacji mapy.













