Użański Park Narodowy
znakowanie szlaków

Tekst Aleš Kučera
Fotografie Aleš Kučera, Ivo Dokoupil

Přečtěte si v
českém jazyce

Po dwóch latach pracy nad projektem tras, we współpracy z pracownikami Użańskiego Parku Narodowego, górską ratowniczą służbą Ukrainy HRPZ oraz grupą znakarzy skupiającą przedstawicieli Czech, Polski i Ukrainy udało się w ubiegłym roku ustalić pierwszy etap znakowania szlaków w ukraińskich Bieszczadach na terenie Użańskiego Parku Narodowego. Działania te są możliwe dzięki finansowemu wsparciu Polsko-Czeskiego Forum, którego podstawowym zadaniem jest wspieranie działalności istniejących oraz powstawania nowych, wspólnych inicjatyw wśród społeczeństw obywatelskich obydwu państw.



Znakowanie szlaków odbywa się przy udziale ukraińskiej organizacji Karpackie Ścieżki - www.stezhky.org.ua, a także przy pomocy wolontariuszy z Polski i Republiki Czeskiej. We wrześniu i październiku 2010 zostały wyznakowane pierwsze trasy, m.in.: główny szlak czerwony prowadzący przez Użański Park Narodowy, od granicy słowackiej w kierunku Przełęczy Użockiej. Jego długość wynosi prawie 75 km, a zaczyna się we wsi Wielkij Bereznyj (przy stacji kolejowej) i wznosi się na grzbiet Javornika (1017 m n.p.m.) - 9 km, do byłego Schroniska Klubu Czechosłowackich turystów, gdzie można zanocować.



Do dzisiejszych czasów przetrwało tylko jedno historyczne schronisko KČST w ukraińskich Karpatach, chata na Jaworniku. Chata była zbudowana w roku 1936 pod szczytem Jawornik, dawniej nazywanym Juda (910 m). W latach 1919 – 39 na terytorium dawnej Podkarpackiej Rusi, w granicach byłej Czechosłowacji, (dziś na terytorium Zakarpackiej oblasti Ukrainy) wyznakowano staraniem stowarzyszenia KČST, 1300 km turystycznych szlaków i zbudowano 17 schronisk oraz chat. Niestety okres wojenny w tej części Karpat, przyniósł zgubę dla schronisk i całej infrastruktury turystycznej. Więcej o chacie pod Jawornikiem na http://www.karpaty.travel.pl/index.php?fn_mode=fullnews&fn_id=340



Na Jaworniku szlak zakręca w dolinę rzeki Uż - 6 km do Dubowego dalej (koło ośrodka wypoczynkowego, hotelu Wission, dalej tuż obok miejscowości Kostrina znów wspina się na górę Stinka (1019 m n.p.m.) - ok. 11 km. Szczyt położony jest w pobliżu miejsca uderzenia meteorytu o wadze 279 kg w 1866 roku. Dalej szlak opada na północ od wsi Stużica, a następnie przechodzi doliną do wsi Zahorb (12 km). Ze wsi Zahorb czerwone znaki szlaku wyprowadzą nas na szczyt Czeremcha (1130 m n.p.m., 5 km), gdzie w czasie I wojny światowej w styczniu i lutym 1915 zginęło 25 tyś żołnierzy. Ogromne mrozy sięgające do – 30 stopni sprawiły, że wielu z nich poniosło śmierć przez zamarznięcie.  Z niepozornego szczytu rozciągają się jedne z najpiękniejszych widoków na polskie Bieszczady - Tarnicę, Połonina Bukowska i Kińczyk Bukowski, oraz majestatyczne szczyty ukraińskie - Pikuj i pasmo Ostrej Hory. Znajduje się tu też jedno z najbardziej znanych miejsc pochówku żołnierzy z I Wojny Światowej. Krótkie godzinne zejście na wschód doprowadzi nas do górskiej wioski Łubnia (4 km). Ostatnia część pierwszego etapu znakowania zrealizowana jesienią 2010 roku to podejście na zalesiony szczyt Pliszka (1068 m n.p.m.) i zejście do wsi Werchowyna Bystra (ok. 7 km).



Na początku marca korzystając z tego, że tegoroczna zima skąpiła śniegiem, a wiosenna pogoda zachęcała do pracy czescy wolontariusze z kolegami z fundacji Karpackie Ścieżki wyznakowali szlak czerwony z Werchowiny Bystrej, koło tunelów nad Szerbinem, aż do przełęczy Użockiej (21km). Czerwony szlak ma długość przekraczającą ponad 70 km.


Kliknij mapę aby powiększyć

Z wioski Użok jest wyznakowany żółty szlak – wyjście na grzbiet graniczny województw zakarpackiego i lwowskiego do szczytu Krugla 981 m (4 km). Ze wsi Stawne był dokończony szlak niebieski po starej trasie do chaty nad Łubnią, łączy się  on z czerwonym szlakiem z Łubni. Będzie on służył jako wyjście na Czeremchę (6km) z doliny rzeki Uż. Na wschód od miejscowości Wielki Bereznyj jest oznakowane połączenie z Ruskiego Moczaru (gdzie znajduje się baza noclegowa i klub turystyczny stavnoe.com do Kostriny przez grzbiet Jawornika 1017 m (11 km).



Obecnie oznakowane są już główne szlaki w Użańskim Parku Narodowym, które pozwalają turystom na przemierzanie przez ukraińskie Bieszczady podziwianie i podziwianie niesamowitych widoków na polskie Bieszczady. O trasach i ciekawostkach przyrodniczych na terenie UNP przeczytamy na stronie - www.unpp.com.ua



Aby poruszać się po oznakowanych szlakach w strefie przygranicznej, po szczytach Czeremcha i Pliszka, należy zarejestrować się w placówce Straży Graniczne w wsi Werchowina Bystra. Obecnie podejście funkcjonariuszy Straży Granicznej jest przyjazne i profesjonalne. Po zgłoszeniu trasy wędrówki pogranicznicy informują swoich kolegów przez radiostacje na patrolach o obecności turystów w strefie przygranicznej, w ten sposób unikniemy niepotrzebnych nieprzyjemności i kontroli (sprawdzania trasy). Ze względu na dużą liczbę nielegalnych uchodźców z Azji musimy się liczyć z częstymi kontrolami.



Użański Park Narodowy ze względu na swoje przygraniczne położenie, które wcześniej wykluczało jakikolwiek ruch turystyczny w przeciwieństwie do sąsiednich zatłoczonych polskich Bieszczadów, oferuje nam ciche, niezatłoczone i opuszczone miejsca. Mimo, że region dopiero się rozwija nie ma tu problemu z transportem czy noclegami w wsi Kostryno, Ruskij Moczar lub Stawne (www.stavnoe.com) lub oryginalną chatę KČST pod Jawornikiem, która ma niesamowicie karpacki klimat i piękny widok w kierunku polskich Bieszczadów. Więcej o noclegach na terenie Użańskiego Parku Narodowego znajdziecie na stronach www.podkarpatskarus.net/ubytovani_stravovani.htm#uzanskij



W projekcie znakowania szlaków turystycznych zaplanowano również wydanie szczegółowej mapy turystycznej w skali 1:50 000 (w takim opracowaniu jak mapa Gorgany, Krasna i Świdowiec) we współpracy ze służbami ratownictwa górskiego Zakarpacia. Wydanie planowane jest na koniec maja 2011 roku, dystrybucją na terenie Polski zajmie się wydawnictwo Compass. Na mapie są zaznaczone aktualne szlaki turystyczne, cmentarze żołnierzy z I Wojny Światowej, chaty i pensjonaty, aktualne nazwy krajobrazowe znane w regionie i używane przez pracowników ratownictwa górskiego, narciarski kompleks Wyszka – Krasyja z wyciągami i stokami i aktualny stan dróg kolo polskiej granicy. Obszar mapy będzie obejmował poza UPN  również Ostrą Horę i pasmo do Pikuja.



W roku 2010 i 2011, przy współpracy z Użańskim Parkiem Narodowym, górską ratowniczą służbą Ukrainy HRPZ i fundacją Karpackie Ścieżki, zaplanowano znakowanie turystycznych tras ze  środków władz Republiki Czeskiej w ramach projektu "Česko-polského fóra Ministerstva zahraničních věci ČR".